Παραθέτουμε ενδεικτικά τα σημαντικότερα κινητικά, γνωστικά ορόσημα που συναντώνται στην εξέλιξη των παιδιών.
3-6 μηνών
- Σηκώνει το κεφάλι όταν είναι μπρούμυτα
- Πιάνει αντικείμενα με όλα του τα δάχτυλα (παλαμιαία σύλληψη) και μπορεί να τα αφήσει
- Παράγει ήχους και υπάρχει διαφοροποίηση στο κλάμα
- Χαμογελάει σε ανταπόκριση στο πρόσωπο ή τη φωνή
- Βλέπει καλύτερα και παρακολουθεί αντικείμενα που κινούνται
- Ψάχνει την αιτία των ακουστικών ερεθισμάτων
6-9 μηνών
- Κάθεται χρησιμοποιώντας τα χέρια του για υποστήριξη
- Γυρίζει από την ύπτια θέση στο μπουσούλημα
- Κρατάει αντικείμενα με το ένα ή το άλλο χέρι
- Συνδυάζει σύμφωνα με φωνήεντα
- Βάβισμα (μαμάαα-μπαμπάαα)
- Μιμείται λεκτικούς ήχους
- Χρησιμοποιεί διαφορετικές φωνητικές εντάσεις
9-12 μηνών
- Κάθεται με καλό έλεγχο, γυρίζει στο πλάι για να πιάσει παιχνίδια, αλλάζει θέση από την καθιστή στην πρηνή
- Αρχίζει να μπουσουλάει
- Σηκώνεται όρθιο τραβώντας έπιπλα
- Στέκεται και κάθεται όριο με στήριξη
- Απλώνει τα χέρια του για να πιάσει αντικείμενα
- Δείχνει αντικείμενα χρησιμοποιώντας τον δείκτη
- Μιμείται καινούργιες οδηγίες
- Καταλαβαίνει απλές οδηγίες
- Λέει «μαμά» και «μπαμπά»
- Ανταποκρίνεται όταν ακούει το όνομά του
12 μηνών
- Περπατάει με στήριξη από το ένα χέρι. Κρατώντας τα έπιπλα κάνει πλάγια βήματα και σηκώνεται από την καθιστή θέση
- Μπορεί να γυρίσει σελίδες (μερικές μαζί)
- Χτυπάει παλαμάκια
- Έχει αρχίσει την προσπάθεια να πιάσει το κουτάλι για να φάει μόνο του
- Λέει τις πρώτες λέξεις (μονοσύλλαβες και δισύλλαβες)
- Μιμείται τους νέους ήχους και τις λέξεις
1-2 ετών
- Περπατάει σταθερά και τρέχει
- Πιάνει μολύβι παλαμιαία και κάνει γραμμές
- Χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις
- Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και προτάσεις
2-3 ετών
- Ανεβαίνει σκάλες με βοήθεια, τα δύο πόδια σε κάθε σκαλοπάτι
- Πηδάει με δύο πόδια
- Γυρίζει μία-μία τις σελίδες κάποιου βιβλίου
- Μπορεί να ονοματίσει περισσότερα από τρία μέρη του σώματος
- Αντιστοιχεί αντικείμενα με εικόνες
- Ο λόγος είναι ο κύριος εκφραστής της επικοινωνίας του
- Τ λεξιλόγιό του έχει 200-300 λέξεις
- Καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες
- Χρησιμοποιεί τα «εγώ», «εσύ»
3-4 ετών
- Κάνει απλά παζλ
- Χτίζει πύργο με 9 ή περισσότερο τουβλάκια
- Αποκτά των έλεγχο των σφιγκτήρων
- Μαθαίνει για γδύνεται και να ντύνεται ανεξάρτητα
- Τρώει ανεξάρτητα χρησιμοποιώντας μαχαίρι και πιρούνι
- Περνάει μικρές χάντρες σε κλωστή
- Παράγει τα περισσότερα σύμφωνα σωστά
- Χρησιμοποιεί προτάσεις 3-5 λέξεων
- Το λεξιλόγιό του έχει φτάσει τις 1000 λέξεις
- Κάνει ερωτήσεις
- Καταλαβαίνει απλές ιστορίες
- Χρησιμοποιεί πληθυντικό και προθέσεις
4-5 ετών
- Κόβει με ψαλίδι μικρό κύκλο, τρίγωνο, τετράγωνο και κόβει γύρω από τις εικόνες
- Μπορεί να ντυθεί μόνο του
- Έχει αποκτήσει πλήρη έλεγχο των σφιγκτήρων, είναι στεγνό πρωί-βράδυ
- Ονομάζει τα κυριότερα χρώματα, μεγέθη και σχήματα
- Μαθαίνει να κάνει ποδήλατο
- Μπορεί να κάνει κούνια
- Η ομιλία του είναι καθαρή φωνητικά και αρθρωτικά
- Η ομιλία του πλησιάζει περισσότερο σε αυτή των ενηλίκων όσο αφορά στη γραμματική και το συνακτικό
5-6 ετών
- Ζωγραφίζει άνθρωπο με κεφάλι, δύο πόδια, δύο χέρια
- Μπορεί να πει τους αριθμούς από 1-20
- Παίζει απλά επιτραπέζια παιχνίδια
- Ονομάζει δεξί και αριστερό
- Συνεργάζεται με άλλα παιδιά στο παιχνίδι
- Πιάνει το μολύβι με τριποδική λαβή
- Εδραιώνεται η πλευρίωση (κυριαρχία της μιας πλευράς του σώματος, μάτι, πόδι, αυτί)
- Κατηγοριοποιεί αντικείμενα ανάλογα με το χρώμα, το σχήμα
- Αφηγείται ιστορίες
- Κατανοεί σύνθετες ερωτήσεις